1.1.4.2.2. Buhar distilasyonu Daha çok eski tip imbiklerde ve sanayide kullanılan bir yöntemdir. Bu yöntemde bitkisel materyal kazan içindeki ızgaranın üzerine boşaltılır. Izgaranın altındaki haznede bulunan suyun dıştan ısıtılarak kaynatılması sonucu oluşan buhar bitki materyalindeki uçucu yağı sürükler. Soğutucuda yoğunlaşan su ve uçucu yağın, yukarıda anlatıldığı şekilde ayrılmasıyla uçucu yağ elde edilmiş olur. 1.1.4.2.3. Ekstraksiyon Yakın zamana kadar Fransada uygulanmış olan bu yöntem, nadide çiçeklerin kokularının özel hazırlanmış, tamamen kokusuz katı yağlarla ekstre edilmesi esasına dayanmaktadır. Bunun için üzerine yağ sürülmüş cam plaklar arasına yerleştirilen çiçeklerin kokulu maddeleri, onları çözen yağa geçer. Çiçeklerin sürekli tazelenmesiyle doygun hale geçen yağa pomat denir. Pomatın etil alkolle ekstraksiyonu sonucu elde edilen ürüne ekstre adı verilir. Bu olduğu gibi kullanılabilir veya alkolün vakum altında uçurulmasıyla absolü elde edilerek de kullanılabilir. Absolünün özellikleri uçucu yağa çok yakındır. Hoş kokulu ve alkolde çözünürlük özellinden ötürü parfümeride kullanılırlar [26]. 1.1.5. Çalışmanın Amacı Kemotaksonomik çalışma ve yöntemler; taksonların sistematik pozisyonlarının belirlenmesi, pekiştirilmesi gibi önemli katkılar sağlamasının yanında türlerin taksonomik sınırlarının belirlenmesi, tür içi ve türler arası varyasyonun ortaya çıkarılması ve taksonlar arası sistematik problemlerin çözülmesinde kullanılmakta ve oldukça faydalı sonuçlar vermektedir. Bu çalışmada; Teucrium L. cinsine ait bazı türlerin Elazığ civarındaki örneklerinin önemli kimyasallardan olan uçucu yağlarının kompozisyonu belirlenecektir. Oldukça değerli bitki kimyasalları olan uçucu yağların böylece türlerin Türkiye Florasında (Davis, 1982) verilen betimine ilişkin özelliklerin yeniden gözden geçirilmesinin yanında, yeni kimyasal karakterler kazandırılarak bu türlerin betiminin daha da genişletilmesi için veri sağlanması amaçlanmaktadır. Ülkemiz için model niteliğinde olabilecek bu çalışma ile; 9
1.1.4.2.2. Buhar distilasyonu Daha çok eski tip imbiklerde ve sanayide kullanılan bir yöntemdir. Bu yöntemde bitkisel materyal kazan içindeki ızgaranın üzerine boşaltılır. Izgaranın altındaki haznede bulunan suyun dıştan ısıtılarak kaynatılması sonucu oluşan buhar bitki materyalindeki uçucu yağı sürükler. Soğutucuda yoğunlaşan su ve uçucu yağın, yukarıda anlatıldığı şekilde ayrılmasıyla uçucu yağ elde edilmiş olur. 1.1.4.2.3. Ekstraksiyon Yakın zamana kadar Fransada uygulanmış olan bu yöntem, nadide çiçeklerin kokularının özel hazırlanmış, tamamen kokusuz katı yağlarla ekstre edilmesi esasına dayanmaktadır. Bunun için üzerine yağ sürülmüş cam plaklar arasına yerleştirilen çiçeklerin kokulu maddeleri, onları çözen yağa geçer. Çiçeklerin sürekli tazelenmesiyle doygun hale geçen yağa pomat denir. Pomatın etil alkolle ekstraksiyonu sonucu elde edilen ürüne ekstre adı verilir. Bu olduğu gibi kullanılabilir veya alkolün vakum altında uçurulmasıyla absolü elde edilerek de kullanılabilir. Absolünün özellikleri uçucu yağa çok yakındır. Hoş kokulu ve alkolde çözünürlük özellinden ötürü parfümeride kullanılırlar [26]. 1.1.5. Çalışmanın Amacı Kemotaksonomik çalışma ve yöntemler; taksonların sistematik pozisyonlarının belirlenmesi, pekiştirilmesi gibi önemli katkılar sağlamasının yanında türlerin taksonomik sınırlarının belirlenmesi, tür içi ve türler arası varyasyonun ortaya çıkarılması ve taksonlar arası sistematik problemlerin çözülmesinde kullanılmakta ve oldukça faydalı sonuçlar vermektedir. Bu çalışmada; Teucrium L. cinsine ait bazı türlerin Elazığ civarındaki örneklerinin önemli kimyasallardan olan uçucu yağlarının kompozisyonu belirlenecektir. Oldukça değerli bitki kimyasalları olan uçucu yağların böylece türlerin Türkiye Florasında (Davis, 1982) verilen betimine ilişkin özelliklerin yeniden gözden geçirilmesinin yanında, yeni kimyasal karakterler kazandırılarak bu türlerin betiminin daha da genişletilmesi için veri sağlanması amaçlanmaktadır. Ülkemiz için model niteliğinde olabilecek bu çalışma ile; 9
www.UlusalTezMerkezi.net internet sitesi akademik bilgiye erişimi kolaylaştırmak amacıyla kurulmuştur. YÖK ile herhangi bir bağlantısı yoktur. Tezlerin aranılan anahtar kelime ile ilgili bölümleri adil kullanım hakkı çerçevesinde, kanunlara uygun olarak yayınlanmaktadır. Herhangi bir ticari kar etme amacı olmaksızın sadece bilgiye erişimi hızlandırmak amaçlıdır. Istek, Sikayet, Oneri: [email protected]Tamam
