Kullanılabilir enerji kaybı asla negatif olamaz, tersinir işlemlerde sıfırdır. Ayrıca kullanılabilir enerji kaybı; izlenen yola (sistem dizaynına) bağlıdır ve sistemin bir termodinamik özelliği değildir. Bu yüzden kullanılabilir enerji kaybı aynı sistemin farklı dizaynlarının karşılaştırılmasında kullanılabilir (Ertaş, 2002). Bir sistemi oluşturan maddeler ya çevre içinde mevcuttur ya da çevre içindeki maddelerden oluşturulabilir. Bir başka ifadeyle; sistemi oluşturan tüm maddelerin gerçekte çevre içinde mevcut olduğu ve sistemin ölü duruma geçerken kimyasal reaksiyon yapmadıkları kabul edilir. Amaç; bileşik sistem tarafından geliştirilen maksimum işi hesaplamak olduğundan, bileşik sistem sınırı sadece ondan girip çıkan enerjinin iş transferine izin verir ve geliştirilen işin bileşik sisteme ya da bileşik sistemden olan ısı transferleri ile etkilenmemesini sağlamaktır. Sistem ve çevre hacimlerinin değişebilir olmasına rağmen; bileşik sistem sınırı, toplam hacim sabit kalacak şekilde belirtilir. 4.9 EKSERJİK VERİM Enerji ve ekserji değerleri, bir referans çevreye göre hesaplanmaktadır. Verimin doğru şekilde tespit edilebilmesi için, değerler gerçek bir referans çevreye göre hesaplanmalıdır. Ekserji analizinde kullanılan referans çevre modelini Gaggioli ve Petit Normal koşullarda bu referans çevresinin sıcaklık ve basınç değerleri sırasıyla 25 C ve 1 atmosfer alınırken, kimyasal kompozisyonu da su buharı içeren doymuş hava ve 25 C sıcaklık 1 atm. basınçta yoğuşmuş fazları içeren su (H2O), alçı taşı (CaSO4 2H2O) ve kireç taşı (CaCO3) bileşenlerinden meydana gelir şeklinde ifade etmişlerdir. 4.10 RASYONEL VERİM Isıl tesislerin performanslarını değerlendirmek amacıyla; ısıl verim ve performans katsayıları, tesis bileşenlerine uygulanan gerçek ve ideal sonuçları veren oran olmak üzere iki tip kriter tanımlanır. Bunların birincisi ayrıntılı ısıl verim ve diğeri performans katsayılarıdır. Bu kriterlerin hesaplanmasında, enerjinin bütün formları eşdeğer olarak alınarak ikinci yasa kullanılmaz. Isıl tesislerin ekserji analizinde enerji kalitesi inceleneceği için performans katsayıları yerine ekserjiye dayalı bir verim tanımlaması yapılır. 31
Kullanılabilir enerji kaybı asla negatif olamaz, tersinir işlemlerde sıfırdır. Ayrıca kullanılabilir enerji kaybı; izlenen yola (sistem dizaynına) bağlıdır ve sistemin bir termodinamik özelliği değildir. Bu yüzden kullanılabilir enerji kaybı aynı sistemin farklı dizaynlarının karşılaştırılmasında kullanılabilir (Ertaş, 2002). Bir sistemi oluşturan maddeler ya çevre içinde mevcuttur ya da çevre içindeki maddelerden oluşturulabilir. Bir başka ifadeyle; sistemi oluşturan tüm maddelerin gerçekte çevre içinde mevcut olduğu ve sistemin ölü duruma geçerken kimyasal reaksiyon yapmadıkları kabul edilir. Amaç; bileşik sistem tarafından geliştirilen maksimum işi hesaplamak olduğundan, bileşik sistem sınırı sadece ondan girip çıkan enerjinin iş transferine izin verir ve geliştirilen işin bileşik sisteme ya da bileşik sistemden olan ısı transferleri ile etkilenmemesini sağlamaktır. Sistem ve çevre hacimlerinin değişebilir olmasına rağmen; bileşik sistem sınırı, toplam hacim sabit kalacak şekilde belirtilir. 4.9 EKSERJİK VERİM Enerji ve ekserji değerleri, bir referans çevreye göre hesaplanmaktadır. Verimin doğru şekilde tespit edilebilmesi için, değerler gerçek bir referans çevreye göre hesaplanmalıdır. Ekserji analizinde kullanılan referans çevre modelini Gaggioli ve Petit Normal koşullarda bu referans çevresinin sıcaklık ve basınç değerleri sırasıyla 25 C ve 1 atmosfer alınırken, kimyasal kompozisyonu da su buharı içeren doymuş hava ve 25 C sıcaklık 1 atm. basınçta yoğuşmuş fazları içeren su (H2O), alçı taşı (CaSO4 2H2O) ve kireç taşı (CaCO3) bileşenlerinden meydana gelir şeklinde ifade etmişlerdir. 4.10 RASYONEL VERİM Isıl tesislerin performanslarını değerlendirmek amacıyla; ısıl verim ve performans katsayıları, tesis bileşenlerine uygulanan gerçek ve ideal sonuçları veren oran olmak üzere iki tip kriter tanımlanır. Bunların birincisi ayrıntılı ısıl verim ve diğeri performans katsayılarıdır. Bu kriterlerin hesaplanmasında, enerjinin bütün formları eşdeğer olarak alınarak ikinci yasa kullanılmaz. Isıl tesislerin ekserji analizinde enerji kalitesi inceleneceği için performans katsayıları yerine ekserjiye dayalı bir verim tanımlaması yapılır. 31
www.UlusalTezMerkezi.net internet sitesi akademik bilgiye erişimi kolaylaştırmak amacıyla kurulmuştur. YÖK ile herhangi bir bağlantısı yoktur. Tezlerin aranılan anahtar kelime ile ilgili bölümleri adil kullanım hakkı çerçevesinde, kanunlara uygun olarak yayınlanmaktadır. Herhangi bir ticari kar etme amacı olmaksızın sadece bilgiye erişimi hızlandırmak amaçlıdır. Istek, Sikayet, Oneri: [email protected]Tamam
