1. Giriş: Çok zengin sayılabilecek bir biyoçeşitliliğe sahip olan ülkemiz florasında barındırdığı çok sayıda tür nedeniyle de önemli bitki zengini ülkelerden birisidir. Bu zenginlik birçok familya ve cinste olduğu gibi Lamiaceae familyası ve bu familya içinde 42 taksonla temsil edilen Teucrium cinsi içinde geçerlidir [1-3]. Kimyasal katkılar içeren gıda maddeleri ve yapay ilaçların günümüzde bir çok yan etkilerinin ortaya çıkması doğal ürünlere olan ilgiyi artırmıştır. Ülkemizin ve bölgemizin bu amaçlarla yararlanılabilecek bitki türleri bakımından zengin olduğu bilinmektedir. 1.1. Lamiaceae Familyasının Genel Özellikleri: Lamiaceae familyası çok iyi bilinen ekonomik değeri yüksek otlar, çalılar ve ağaçlar içeren bir familyadır. Bu familya üyeleri, Asyanın tropikal yağmur ormanlarında bulunan Tetoma grandis gibi kereste elde edilen ağaçlardan Salvia L. , Thymus L. , Mentha L., Origanum L., Teucrium L., Rosmarinus L., Lavandula L., Sideritis L., Satureja L. gibi Akdeniz bölgesinin baharat, aromatik ve tıbbi önemi olan cinslere kadar değişir. Dünyanın sıcak ve ılıman bölgelerinde, özellikle Akdeniz çevresinde doğal olarak yetişirler. Soğuk yerlerde pek az türle temsil edilirler. Familyanın Ajuga L., Salvia L., Phlomis L., Nepeta L., Corylus L. gibi pek çok cinsi ornamental olarak kullanılmaktadır. Familya üyeleri, nektar yönünden de zengin olduğundan arıcılık için önemli bitki grubudur. Yaprak ve gövdelerde bulunan küçük salgı yapılarından salgılanan uçucu yağlar, tıbbi, parfümeri ve tatlandırıcı olarak kullanıldığından özellikle önemlidir. Hekimlikte kullanılan türler olduğu gibi sebze olarak faydalanılanları da vardır ve bazı türleri ise süs bitkisi olarak yetiştirilir [4]. Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de çeşitli bitkiler yıllardan beri halk arasında çay, baharat ve tedavi amaçlı olarak kullanılmaktadır. Ülkemiz farklı coğrafi özellikleri bir arada bulundurmasından dolayı 9000e yakın doğal bitki türü ile dünyanın en önemli floristik merkezlerindendir [5]. Türkiye Lamiaceae familyasının önemli bir gen merkezi konumunda olup, bu familyaya ait 45 cins, 546 tür ve diğer alt birimlerle birlikte toplam 731 takson ile temsil edilir. Ülkemizdeki endemizm oranı %44.2 olan bu familya, Türkiyenin en zengin üçüncü familyası konumundadır [6,7]. Familyanın karakteristik özelliklerinden başlıcaları; gövde dört köşeli, yapraklar çoğu zaman basit, bazen parçalı ve dekussat dizilişlidir; çiçekler her nodusta vertisillastrum durumundadır, zigomorf ve bilabiattır. Uçucu yağları; sapı tek, başı sekiz hücreli pul şeklindeki Labiatae tipi salgı tüylerindedir. Çiçeklerde kaliks beş loblu, kalıcı bazen bilabiat; korolla bilabiat, üst dudak bazen eksiktir. Stamenler genellikle dört tane olup çoğu zaman 11
1. Giriş: Çok zengin sayılabilecek bir biyoçeşitliliğe sahip olan ülkemiz florasında barındırdığı çok sayıda tür nedeniyle de önemli bitki zengini ülkelerden birisidir. Bu zenginlik birçok familya ve cinste olduğu gibi Lamiaceae familyası ve bu familya içinde 42 taksonla temsil edilen Teucrium cinsi içinde geçerlidir [1-3]. Kimyasal katkılar içeren gıda maddeleri ve yapay ilaçların günümüzde bir çok yan etkilerinin ortaya çıkması doğal ürünlere olan ilgiyi artırmıştır. Ülkemizin ve bölgemizin bu amaçlarla yararlanılabilecek bitki türleri bakımından zengin olduğu bilinmektedir. 1.1. Lamiaceae Familyasının Genel Özellikleri: Lamiaceae familyası çok iyi bilinen ekonomik değeri yüksek otlar, çalılar ve ağaçlar içeren bir familyadır. Bu familya üyeleri, Asyanın tropikal yağmur ormanlarında bulunan Tetoma grandis gibi kereste elde edilen ağaçlardan Salvia L. , Thymus L. , Mentha L., Origanum L., Teucrium L., Rosmarinus L., Lavandula L., Sideritis L., Satureja L. gibi Akdeniz bölgesinin baharat, aromatik ve tıbbi önemi olan cinslere kadar değişir. Dünyanın sıcak ve ılıman bölgelerinde, özellikle Akdeniz çevresinde doğal olarak yetişirler. Soğuk yerlerde pek az türle temsil edilirler. Familyanın Ajuga L., Salvia L., Phlomis L., Nepeta L., Corylus L. gibi pek çok cinsi ornamental olarak kullanılmaktadır. Familya üyeleri, nektar yönünden de zengin olduğundan arıcılık için önemli bitki grubudur. Yaprak ve gövdelerde bulunan küçük salgı yapılarından salgılanan uçucu yağlar, tıbbi, parfümeri ve tatlandırıcı olarak kullanıldığından özellikle önemlidir. Hekimlikte kullanılan türler olduğu gibi sebze olarak faydalanılanları da vardır ve bazı türleri ise süs bitkisi olarak yetiştirilir [4]. Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de çeşitli bitkiler yıllardan beri halk arasında çay, baharat ve tedavi amaçlı olarak kullanılmaktadır. Ülkemiz farklı coğrafi özellikleri bir arada bulundurmasından dolayı 9000e yakın doğal bitki türü ile dünyanın en önemli floristik merkezlerindendir [5]. Türkiye Lamiaceae familyasının önemli bir gen merkezi konumunda olup, bu familyaya ait 45 cins, 546 tür ve diğer alt birimlerle birlikte toplam 731 takson ile temsil edilir. Ülkemizdeki endemizm oranı %44.2 olan bu familya, Türkiyenin en zengin üçüncü familyası konumundadır [6,7]. Familyanın karakteristik özelliklerinden başlıcaları; gövde dört köşeli, yapraklar çoğu zaman basit, bazen parçalı ve dekussat dizilişlidir; çiçekler her nodusta vertisillastrum durumundadır, zigomorf ve bilabiattır. Uçucu yağları; sapı tek, başı sekiz hücreli pul şeklindeki Labiatae tipi salgı tüylerindedir. Çiçeklerde kaliks beş loblu, kalıcı bazen bilabiat; korolla bilabiat, üst dudak bazen eksiktir. Stamenler genellikle dört tane olup çoğu zaman 11
www.UlusalTezMerkezi.net internet sitesi akademik bilgiye erişimi kolaylaştırmak amacıyla kurulmuştur. YÖK ile herhangi bir bağlantısı yoktur. Tezlerin aranılan anahtar kelime ile ilgili bölümleri adil kullanım hakkı çerçevesinde, kanunlara uygun olarak yayınlanmaktadır. Herhangi bir ticari kar etme amacı olmaksızın sadece bilgiye erişimi hızlandırmak amaçlıdır. Istek, Sikayet, Oneri: [email protected]Tamam
