1 1. GİRİŞ Tek başına hiçbir olay, hiçbir edebiyat başka olaylardan, başka edebiyatlardan kopuk olarak ele alındığında yeterince anlaşılamaz1. Bu bakımdan edebiyatımızın daha iyi anlaşılabilmesi ve diğer dünya edebiyatlarıyla kıyaslanıp geniş bir bakış açısı elde edilebilmesi için karşılaştırmalı edebiyat çalışmalarına ihtiyaç olduğu düşünülmektedir. Türk ve Alman Edebiyatlarından seçilen Metin Kaçanın Ağır Roman ve Max Frischin Stiller adlı eserleri inceleme alanına dahil edilmeden önce her iki yazarın bazı eserleri incelenmiş ve karşılaştırma için uygun görülen bu eserlerde karar kılınmıştır. Çalışmanın temelini; her iki eserdeki roman kahramanlarının yaşadıkları içsel (bireysel) ve toplumsal sorunların incelenip benzer ve farklı taraflarının ortaya çıkarılması oluşturmaktadır. Bu bağlamda ilk olarak, eserin ortaya çıkışına insanın her şeyiyle katıldığı; karakteri, eğitimi, hayatı, geçmişi ve yaşamakta olduğu anı, ihtirasları, kabiliyetleri ve meziyetleri, sıkıntıları, fikirlerinin ve tesirlerinin ifadesini bulduğu hemen her şey, düşündüğü ve yazdığı şeylere iz bırakır 2 düşüncesinden hareketle, öncelikle yazarların hayatları ele alınmış ve bunun eserlere yansıması açıklanmaya çalışılmıştır. Daha sonra, roman başkişisinden başlamak üzere, romandaki karakterlerin karşılaştıkları bireysel ve toplumsal sorunlar esere bağlı inceleme metodu (werkimmanente methode) kullanılarak ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Alman edebiyatından seçilen Max Frischin Stiller (1954) adlı eseri; bir insanın iç özdeşliği uğruna, dış özdeşliğine karşı savaşını konu edinmiştir.3 Toplum içinde birey özgür değildir. Toplumun ona biçtiği rolü oynar ve kendisi olamaz. Kendisi olmayı seçtiğinde toplumun sert tutumuyla karşılaşır düşüncesi romanın ana temasıdır. Nitekim roman kahramanı Stiller de, bu başkaldırı 1 Aydın, Kamil. Karşılaştırmalı Edebiyat Günümüz Postmodern Bağlamda Algılanışı, Birey Yay. 1.Baskı,İst. 1999, s.15. 2 Grisebach, Manon Maren. Edebiyat Biliminin Yöntemleri, (Çev.Yrd.Doç.Dr.Arif Ünal) Atatürk Kültür Merkezi Yay. 1.Baskı, Ank. 1995, s.9. 3 Aytaç, Gürsel. Çağdaş Alman Edebiyatı, Gündoğan Yay. 4.Baskı, Ank. 1994, s.407.
1 1. GİRİŞ Tek başına hiçbir olay, hiçbir edebiyat başka olaylardan, başka edebiyatlardan kopuk olarak ele alındığında yeterince anlaşılamaz1. Bu bakımdan edebiyatımızın daha iyi anlaşılabilmesi ve diğer dünya edebiyatlarıyla kıyaslanıp geniş bir bakış açısı elde edilebilmesi için karşılaştırmalı edebiyat çalışmalarına ihtiyaç olduğu düşünülmektedir. Türk ve Alman Edebiyatlarından seçilen Metin Kaçanın Ağır Roman ve Max Frischin Stiller adlı eserleri inceleme alanına dahil edilmeden önce her iki yazarın bazı eserleri incelenmiş ve karşılaştırma için uygun görülen bu eserlerde karar kılınmıştır. Çalışmanın temelini; her iki eserdeki roman kahramanlarının yaşadıkları içsel (bireysel) ve toplumsal sorunların incelenip benzer ve farklı taraflarının ortaya çıkarılması oluşturmaktadır. Bu bağlamda ilk olarak, eserin ortaya çıkışına insanın her şeyiyle katıldığı; karakteri, eğitimi, hayatı, geçmişi ve yaşamakta olduğu anı, ihtirasları, kabiliyetleri ve meziyetleri, sıkıntıları, fikirlerinin ve tesirlerinin ifadesini bulduğu hemen her şey, düşündüğü ve yazdığı şeylere iz bırakır 2 düşüncesinden hareketle, öncelikle yazarların hayatları ele alınmış ve bunun eserlere yansıması açıklanmaya çalışılmıştır. Daha sonra, roman başkişisinden başlamak üzere, romandaki karakterlerin karşılaştıkları bireysel ve toplumsal sorunlar esere bağlı inceleme metodu (werkimmanente methode) kullanılarak ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Alman edebiyatından seçilen Max Frischin Stiller (1954) adlı eseri; bir insanın iç özdeşliği uğruna, dış özdeşliğine karşı savaşını konu edinmiştir.3 Toplum içinde birey özgür değildir. Toplumun ona biçtiği rolü oynar ve kendisi olamaz. Kendisi olmayı seçtiğinde toplumun sert tutumuyla karşılaşır düşüncesi romanın ana temasıdır. Nitekim roman kahramanı Stiller de, bu başkaldırı 1 Aydın, Kamil. Karşılaştırmalı Edebiyat Günümüz Postmodern Bağlamda Algılanışı, Birey Yay. 1.Baskı,İst. 1999, s.15. 2 Grisebach, Manon Maren. Edebiyat Biliminin Yöntemleri, (Çev.Yrd.Doç.Dr.Arif Ünal) Atatürk Kültür Merkezi Yay. 1.Baskı, Ank. 1995, s.9. 3 Aytaç, Gürsel. Çağdaş Alman Edebiyatı, Gündoğan Yay. 4.Baskı, Ank. 1994, s.407.
www.UlusalTezMerkezi.net internet sitesi akademik bilgiye erişimi kolaylaştırmak amacıyla kurulmuştur. YÖK ile herhangi bir bağlantısı yoktur. Tezlerin aranılan anahtar kelime ile ilgili bölümleri adil kullanım hakkı çerçevesinde, kanunlara uygun olarak yayınlanmaktadır. Herhangi bir ticari kar etme amacı olmaksızın sadece bilgiye erişimi hızlandırmak amaçlıdır. Istek, Sikayet, Oneri: [email protected]Tamam
