🔈 Yazıyı dinlemek için tıklayınız

1
1. GİRİŞ: ÇALIŞMANIN KAPSAMI, AMACI ve ÖNEMİ Nurettin Topçunun yaşadığı dönem (1909-1975), Balkan savaşları, I. Düny savaşı, Osmanlı Devletinin yıkılması, Cumhuriyetin kurulması gibi siyas, sosyal, ilm ve fikr yönden çok cidd yıkılış ve yeni oluşumların yaşandığı bir dönemdir. Türkiyede Cumhuriyetin kurulmasıyla tekke ve zviyelerin kapatılması, harf inkılbı gibi özellikle eğitim ve öğretim alanında önemli yenilikler olmuştur.1 Nurettin Topçunun Osmanlı İmparatorluğunun son dönemini, Cumhuriyet Türkiyesini ve tahsli için gittiği Avrupada Batıyı yaşaması, onun hem eğitiminin hem de yetişmesinin çok farklı, çeşitli ve zengin olmasına sebep olmuştur. Muhammed Sarıtaş, Onun yetiştiği bu dönemlerin özelliklerini ve bu özelliklerin Nurettin Topçunun farklı bir şekilde yetişmesine neden olduğunu şu ifadelerle anlatır: Yetişme Tarzı bakımından Nurettin Topçu, geçiş döneminin kendine mahsus şartları içinde yer alıyor. Topçunun 1909da doğup, 1975te vefat ettiği dikkate alınırsa, Onun doğumundan 1923e kadar İmparatorluk Türkiyesinin yıkılış dönemini, 1923ten itibren de Cumhuriyet Türkiyesinin kuruluş dönemini yaşadığı görülür. Nurettin Topçunun bir yandan Erzurumlu Topçuzde Ahmed Efendinin oğlu olması, İstanbulda çocukluğunu geçirmesi, altı yaşında iken İmparatorluk Türkiyesinin okullarından Vlide Sultan Mektebinde öğrenime başlaması geleneksel değerleri, diğer yandan Büyük Reşid Paşa Numune Mektebi, Vefa İddsi, İstanbul Lisesinde devam ettiği öğrenimi ise modern olarak nitelenen yeni değerleri, bir diğer yandan da Avrupaya gidip Bordo Lisesi ve Strazburgda tamamladığı öğrenimi ise modernliğin kaynağı olarak benimsenen Batılı değerleri tanımasını sağlamıştır. Demek ki Nurettin Topçunun haytında pratik tecrübelerle teorik tecrübelerin çeşitliliğinden oluşan zenginlikler arasında bir paralellik vardır; bu durum onun yazılarında bütüncül bir yaklaşım olarak ortaya çıkıyor. Nurettin Topçu, yaklaşımındaki bütüncüllüğün bilincindedir. Bu bilinçlilik, Onun Avurpadaki öğreniminin daha ilk yıllarında Sosyoloji Cemiyetinin dergisinde yazı yayınlamasına, psikoloji sertifikası almak için çalışmasına, Hareket Felsefesinin kurucusu Maorice Blondel (ö. 1944) ile tanışıp çeşitli problemler hakkında mektuplaşmasına, daha sonra üniversitedeki öğrenimini ve doktorasını felsefe alanında seçmesine sebep olmuştur. Topçunun Türkiyeye döndükten sonra, dn cemaatlerle yoğun bir ilişki içinde görünmesi ve Nakş Tarkatına intisap etmesi, onun çocukluğundan beri varlığını kendi içinde devam ettirdiği İslm değerlerin Batıda yaşadığı yıllarda daha da önem kazandığını ortaya koyuyor; Nurettin Topçunun bu durumunun, İslmdaki takld imandan kurtulup tahkk imna ulaşmayı temsil ettiğini söylemek, her halde yanlış olmaz. Böylece Topçunun çeşitli milletlere ve çeşitli medeniyetlere mahsus değerleri hem pratik, hem de teorik anlamda ve genellikle birinci elden incelediği söylenebilir. İnsanlığın bütününe mahsus değerleri kucaklayan bir açıdan dünyya bakmak gayreti içinde görünen Nurettin Topçu, fikirleri arasında önemli yere ship olan sorumluluk bilinci taşıyan aydın tavrının tipik örneklerini de kendisi vermeye çalışmıştır. Türkiye de en önemli sosyal, kültürel, syas ve
1 Daha geniş bilgi için bkz.:Mustafa Kara, Metinlerle Günümüz Tasavvuf Hareketleri, İstanbul, 2002, 53-352.