3 2. GENEL BİLGİLER Origanum dağların süsü anlamına gelir (2). Origanum cinsi Lamarck, Briquet, El-Gazzar ve Watson tarafından incelenmiş, Ietswaart tarafından revizyonu yapılmış (3), Kintziosun editörlüğünde de son gelişmeler derlenmiştir (4). Origanum cinsinin revizyonu yapıldığından bu yana 7 yeni takson ilave edilmiş, 2 adet sinonim ise geçerli isim olarak kabul edilmiştir (1, 6-9). Origanum türleri ile ilgili yapılmış morfolojik, anatomik, palinolojik, sitotaksonomik, biyosistematik, korolojik ve kimyasal özelliklerini inceleyen ve ekonomik bakımdan önemini vurgulayan bazı çalışmalar, tezler ve makaleler bulunmaktadır (10-81). Dünyadaki Origanum türlerinin tamamı 10 seksiyonda toplanmış olup 63 takson (44 tür, 12 hibrit) doğal yayılış göstermektedir. Bu seksiyonlar filogenetik olarak Amaracus (Gleditsch) Benth., Anatolicon Benth., Brevifilamentum Ietsw., Longitubus Ietsw., Chilocalyx (Briq.) Ietsw., Majorana (Mill.) Benth., Campanulaticalyx Ietsw., Elongatispica Ietsw., Origanum ve Prolaticorolla Ietsw. şeklinde sıralanmıştır (3, 9). Türkiye sınırları içinde 8 seksiyon altında doğal olarak yetişen 22 türün (25 takson) 15 adedi endemik olup Tablo 2.1 de gösterilmiştir. Endemizm oranı % 59.1dir. Türkiye de yetişen 5 adet doğal hibrit Tablo 2.2de verilmektedir. Origanum cinsinin genel morfolojik özelliklerine bakıldığında; çok yıllık olup toprak altı kısımları odunlu, gövdeleri dik veya tırmanıcı, 4 köşeli, uzunluğu 3060(-100) cm, genellikle tüylüdür. Yapraklar bir kaç tür hariç saplıdır. Saplı ve sapsız olmak üzere 2 tip salgı tüyü bulunur, sapsız salgı tüyleri 1 cm2 başına 50-2500 adettir. Yapraklar tüysüz olduğunda, ince bir mum tabakasıyla kaplı olmalarından dolayı hemen hemen donuk mavimsi yeşil renklidir. Yaprakların üzeri kalın kutikula tabakasıyla kaplıdır. Çiçek durumu paniküldür. Sadece O. onites türünde bütün spikalar aynı seviyede uzanır ve yalancı şemsiye halini alır (korimboz). Spikalar genellikle sıktır, brakteler imbrikat dizilişli, yuvarlak veya ovattır. Birçok türde bir vertisillastrumda 2 sapsız çiçek vardır. Kaliks çok çeşitlilik gösterir, boğaz tüylüdür.
3 2. GENEL BİLGİLER Origanum dağların süsü anlamına gelir (2). Origanum cinsi Lamarck, Briquet, El-Gazzar ve Watson tarafından incelenmiş, Ietswaart tarafından revizyonu yapılmış (3), Kintziosun editörlüğünde de son gelişmeler derlenmiştir (4). Origanum cinsinin revizyonu yapıldığından bu yana 7 yeni takson ilave edilmiş, 2 adet sinonim ise geçerli isim olarak kabul edilmiştir (1, 6-9). Origanum türleri ile ilgili yapılmış morfolojik, anatomik, palinolojik, sitotaksonomik, biyosistematik, korolojik ve kimyasal özelliklerini inceleyen ve ekonomik bakımdan önemini vurgulayan bazı çalışmalar, tezler ve makaleler bulunmaktadır (10-81). Dünyadaki Origanum türlerinin tamamı 10 seksiyonda toplanmış olup 63 takson (44 tür, 12 hibrit) doğal yayılış göstermektedir. Bu seksiyonlar filogenetik olarak Amaracus (Gleditsch) Benth., Anatolicon Benth., Brevifilamentum Ietsw., Longitubus Ietsw., Chilocalyx (Briq.) Ietsw., Majorana (Mill.) Benth., Campanulaticalyx Ietsw., Elongatispica Ietsw., Origanum ve Prolaticorolla Ietsw. şeklinde sıralanmıştır (3, 9). Türkiye sınırları içinde 8 seksiyon altında doğal olarak yetişen 22 türün (25 takson) 15 adedi endemik olup Tablo 2.1 de gösterilmiştir. Endemizm oranı % 59.1dir. Türkiye de yetişen 5 adet doğal hibrit Tablo 2.2de verilmektedir. Origanum cinsinin genel morfolojik özelliklerine bakıldığında; çok yıllık olup toprak altı kısımları odunlu, gövdeleri dik veya tırmanıcı, 4 köşeli, uzunluğu 3060(-100) cm, genellikle tüylüdür. Yapraklar bir kaç tür hariç saplıdır. Saplı ve sapsız olmak üzere 2 tip salgı tüyü bulunur, sapsız salgı tüyleri 1 cm2 başına 50-2500 adettir. Yapraklar tüysüz olduğunda, ince bir mum tabakasıyla kaplı olmalarından dolayı hemen hemen donuk mavimsi yeşil renklidir. Yaprakların üzeri kalın kutikula tabakasıyla kaplıdır. Çiçek durumu paniküldür. Sadece O. onites türünde bütün spikalar aynı seviyede uzanır ve yalancı şemsiye halini alır (korimboz). Spikalar genellikle sıktır, brakteler imbrikat dizilişli, yuvarlak veya ovattır. Birçok türde bir vertisillastrumda 2 sapsız çiçek vardır. Kaliks çok çeşitlilik gösterir, boğaz tüylüdür.
www.UlusalTezMerkezi.net internet sitesi akademik bilgiye erişimi kolaylaştırmak amacıyla kurulmuştur. YÖK ile herhangi bir bağlantısı yoktur. Tezlerin aranılan anahtar kelime ile ilgili bölümleri adil kullanım hakkı çerçevesinde, kanunlara uygun olarak yayınlanmaktadır. Herhangi bir ticari kar etme amacı olmaksızın sadece bilgiye erişimi hızlandırmak amaçlıdır. Istek, Sikayet, Oneri: [email protected]Tamam
